Stedelijke (Gebieds)transformaties
​
De ontwikkeling van steden is vooral een transformatieopgave. Minder dan voorheen wordt gebouwd in groene gebieden buiten de stad en meer dan ooit worden binnenstedelijke gebieden getransformeerd. Niet alleen gebouwen worden voorzien van een nieuwe functie, hele gebieden zoals verouderde kantorenparken of industrieterreinen worden getransformeerd naar mix use gebieden, waarin wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Toch verloopt deze ontwikkeling nog erg traag, sluit het aanbod onvoldoende aan op de vraag en zijn er veel barrières en ambities die het vraagstuk complex maken. Daarom is er veel vraag naar kennis en inzicht over stedelijke gebiedstransformatie. Er zijn daarbinnen verschillende vraagstukken en typen gebieden die mijn aandacht hebben:
-
Stedelijke transformatie - ruimte voor wonen: samen met collega’s van de TU Delft doe ik onderzoek naar barrières van transformatie, alsmede de instrumenten en allianties om gebieden te transformeren, in het bijzonder ten behoeve van de circa 1 miljoen woningen die de komende tien jaar nodig zijn. Als projectleider van verschillende onderzoeken in samenwerking met onder meer het Ministerie van Binnenlandse Zaken, Agenda Stad, de Neprom, de G40-steden, VNG, IVBN en Platform31 kijk ik vooral naar hoe andere vormen van samenwerking, nieuwe en bestaande instrumenten en andere business cases kunnen leiden tot doorbraken. We reflecteren regelmatig op ingewikkelde cases die partijen aandragen en gebruiken daarbij ook onze internationale kennis en netwerken.
-
Financieringsarrangementen en meervoudige waardecreatie: We kijken daarbij ook naar financiering en nieuwe business modellen. Zo zat ik in een werkgroep over Private Owened Public Space (POP’S) en Business Improvement Districts (BID’S), en onderzoeken we voor de Gemeente Den Haag en de Gemeente Utrecht de mogelijkheden van een Gebiedsinvesteringszone (GIZ). Meervoudige waardecreatie en publieke waarden verbinden aan privaat rendement vormen het uitgangspunt in de zoektocht naar nieuwe, gemeenschappelijke financiering van gebiedstransformaties.
​​
-
Governance van gebiedsontwikkeling: veel kennis en inzichten komen vanuit onze TU Delft vakgroep gebiedsontwikkeling. Gebiedsontwikkeling als perspectief gaat uit van interdisciplinariteit bij het bestuderen en ontwikkelen van gebieden en multi-actorbesluitvorming met bijzondere aandacht voor private partijen (anders dan doorgaans in de planologie en bestuurskunde gebeurt), die zowel naast als in samenwerking (PPS) stedelijke gebiedsontwikkeling mogelijk maken. We onderzoeken en doceren veel over gebiedsontwikkeling als studie. Ik onderwijs professionals bij de MCD in urban governance en netwerksturing, en geef masterstudenten aan de TU onderwijs en begeleiding in procesmanagement en multi-actorbesluitvorming.
​​
-
Transformatieopgaven: bij (binnenstedelijke) gebiedsontwikkeling is de beleidsvoorkeur doorgaans dat transformatie bijdraagt aan economische vitale, sociaal inclusieve en energetisch duurzame gebieden. Tegelijkertijd bestaan er verschillende soort gebieden met ieder hun eigen transformatieopgaven. Zo doe ik samen met collega’s onderzoek en advies naar brownfield (industrie) transformatie vanhavengebieden en waterfronten, zoals voor Gemeente Rotterdam, het Havenbedrijf of Delft Schieoevers, maar ook naar spoorzones, zoals voor de Drechtsteden, of andere bedrijventerreinen met veel transformatiepotentie, zoals Binckhorst Den Haag.
​​
-
Binnensteden: meer centrumstedelijk onderzoek en adviseer ik ook binnensteden en winkelstraten, die te maken hebben met leegstand. Zo gaf ik workshops en rondetafelgesprekken gehouden voor onder meer middelgrote steden in Brabant, Den Helder of Gouda. De Gemeente Rotterdam heb ik geadviseerd over hoe bij te sturen op winkelstraten in zowel welvarende gebieden, als in Rotterdam-Zuid. Daarnaast krijgen populaire binnensteden in toenemende mate te maken met uitdagingen omtrent massatoerisme, zoals in Amsterdam, waarbij ook sturingsopgaven gemoeid zijn die een divers winkel- en horeca-aanbod voor de buurtbewoners dienen te waarborgen.
​​
-
Innovatiedistricten: economische veerkrachtige steden werken aan wat ook wel stedelijke innovatiedistricten worden genoemd. De gedachte is dat nieuwe producten en diensten in de 21e eeuw minder op afgesloten terreinen buiten de stad worden bedacht, maar juist volop baat hebben bij de stedelijke diversiteit van werk- en ontmoetingsplekken, van startups, scale ups, van kleine en grote kennisinstituten, en waarbij juist de binnenstedelijke voorzieningen als belangrijke voorwaarden worden gezien. In Eindhoven deed ik onderzoek naar Strijp S, dat van afgesloten Philips R&D-terrein werd getransformeerd in een woon-werkgebied met veel ruimte voor de creatieve (design) sector. Gemeente Den Haag hielp ik met het Central Innovation District, waar een groot binnenstedelijk gebied aantrekkelijker moet worden voor de daar opkomende innovatieclusters.
​
Enkele van mijn publicaties over deze onderwerpen:
​
-
Institutionele ruimte voor wonen: de woningcrisis en achterliggende systeemkwesties op de agenda. (samen met F. Hobma) In: Bestuurskunde. Jaargang 31, nr. 1.
-
Data en gebiedsontwikkeling: innovaties, strategieën en reflecties. (met I. Janse (red.)). Delft: SKG Kring van Adviseurs.
-
Nieuwe verhoudingen in omgevingsparticipatie: participatie georganiseerd door private partijen. (essay samen met E. Heurkens en F. Hobma) Den Haag: Platform31.
-
Leren van Stedelijke Transformaties. Over sturingsdilemma's en veerkracht in binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. (samen met T. Daamen, E. Heurkens, F. Hobma en S. van Zoest) Den Haag: Platform31.
-
Doorbraken en barrières in binnenstedelijke gebiedstransformaties. (samen met M. Hoorn) In: Grondzaken & Gebiedsontwikkeling. Jaargang 16, nr.3. SDU Uitgevers.
-
Financiering van Gebiedstransformaties. Strategieën voor het toepassen van verschillende financieringsvormen bij binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. (samen met E. Heurkens, F. Hobma, en T. Daamen). Den Haag: Plaform31.
-
Meervoudige waardecreatie van publieke en private projecten in stedelijke ontwikkeling. (samen met . E. Heurkens) In: Grondzaken & Gebiedsontwikkeling. Jaargang 16, nr.2. SDU Uitgevers.
-
Innovatieve financieringsarrangementen bij stedelijke gebiedstransformaties. (samen met . E. Heurkens) In: Grondzaken & Gebiedsontwikkeling. Jaargang 16, nr.1. SDU Uitgevers.
-
Sturing op toeristische gentrificatie in stadscentra. Lessen uit Amsterdamse stadsstraten. (samen met S. van Zoest) In: Beleid & Maatschappij, Jaargang 47, nr. 2.
-
Interdisciplinary and Expertial Learning in Urban Development Management. (with Y. Chen, T. Daamen, E. Heurkens) In: International Journal of Technology and Design Education. Vol. 30 (5).
-
Onbetaalbare huizen en onderbenutte gebieden. De institutionele leegte van woningbouw en gebiedstransformatie. In: Bestuurskunde, Jaargang 26, nr. 3.
-
Ruimte voor durf en diversiteit. Naar een meervoudige aanpak van gebiedstransformaties. (samen met T. Daamen) Jaargang 35, nr. 7/8.
-
Urban Development Management: past, present and future. (with E. van Bueren, Y. Chen, T. Daamen, A. Franzen, E. Heurkens & F. Hobma). In: Arkesetijn, M. et al. Dear is Durable. Liber Amicorum for Hans de Jonge. Delft: TUD.
-
De tijdelijke stad. Naar een strategie van geleidelijk ruimtegebruik. (Samen met M. Drosten). In: Real Estate Research Quarterly, Jaargang 14 (nr. 2).
-
How the Dutch Deal with Demographic Decline. (with G.J. Hospers & J. Syssner) In: Exploring the Future of Suburban Neighbourhoods under Conditions of Declining Growth. Dortmund: ILS.
​