Sinds de toren van Babel, het Colosseum in Rome, of de Eiffeltoren in Parijs zetten steden zich met beeldbepalende prestigieuze projecten op de kaart. Vooral de afgelopen decennia lijkt de stad een themapark geworden van uitbundige architectuur en andere prestigeprojecten. Al zo’n 15 jaar doe ik onderzoek naar iconische stadsprojecten en de verschillende kwesties die daaraan verbonden zijn: 

 

• Beeldbepalende stadsprojecten: In mijn boek Stedelijke Iconen (tevens proefschrift), heb ik de besluitvormingsstrijd geconstrueerd die achter beeldbepalende projecten schuilgaat. Ieder project komt tot stand in een complexe besluitvormingsarena waarbinnen politici, ontwerpers en projectontwikkelaars, media, burgers en belangengroepen een belangrijke rol spelen. Zowel bij geslaagde projecten, zoals een Erasmusbrug in Rotterdam, als mislukte projecten, zoals het Kasteel van Almere, of controversiële projecten, zoals de Blob in Eindhoven. Van al deze cases kunnen we leren hoe plannen zich ontwikkelden, hoe bondgenootschappen werden gesmeed en op basis van welke verhalen, argumenten en verbeeldingskracht dat plaatsvond.

​​

• Controversiële stadsprojecten: in vrijwel iedere stad spelen voortdurend politieke en maatschappelijke kwesties rondom nieuwe theaters, concertzalen, stadions, stations, bruggen of andersoortig iconische projecten. Het kan dan onder meer gaan over de kosten en opbrengsten, de vorm, de locatie, of de sociaal-culturele betekenis. Regelmatig onderzoek ik nieuwe cases of voorzie ik partijen van advies. Ook geef ik wel eens een beschouwing middels interviews in de media. De afgelopen jaren hield ik me met uiteenlopende actuele projecten bezig, variërend van stadions in Rotterdam en Breda, de centraal stations in Utrecht en Arnhem, tot en met het Spuiforum in Den Haag, de Pier in Scheveningen, het Kasteel van Teylingen, of de Cultuurcampus in Rotterdam. 

​​

• Projectfiasco's: rondom grote of prestigeprojecten ontstaan niet zelden grote kostenoverschrijdingen of andere beleidsfiasco’s. Voor de gemeente Rotterdam deed ik bijvoorbeeld onderzoek naar het mislukte Poppodium Waterfront, waarbij de exploitant miljoenen fraudeerde en de gemeentelijke organisatie onvoldoende was toegerust om dit te voorkomen. In andere gemeenten speelden kostenoverschrijdingen door technische, management-, of exploitatieproblemen, zoals bij de Spoorzone Delft.

​​

• Katalysatorwerking: mijn huidige onderzoeksaandacht wat grote/iconische stadprojecten (ook wel flagship projects genoemd) betreft, gaat vooral uit naar de aanjagende mechanismen en de effecten op het omliggende gebied. Vaak wordt verondersteld dat investeren in iconische projecten loont omdat de nabije omgeving ervan profiteert, doordat de vastgoedwaardes stijgen, de werkgelegenheid en omzet in omliggende winkels en horeca toenemen, de lokale trots wordt geprikkeld, nieuwe investeringen worden uitgelokt en zo meer. Voor gebieden als Amsterdam Overhoeks en Rotterdam Kop van Zuid heb ik samen met anderen onderzoek gedaan naar de katalysatorwerking van iconische projecten. Aansluiting bij de sociaal-culturele eigenheid van een plek is van grote waarde. Om de meervoudige waarde te bepalen werk ik aan assessment modellen en strategieën die de aanjagende ambities van stadsprojecten kunnen realiseren. Dit doe ik samen met masterstudenten aan de TU Delft, of voor publieke organisaties, zoals de gemeente Rotterdam of het College van Rijksadviseurs (CRA).

 

Luister meer over dit thema in de MCD-podcast:

• 'Flagships als aanjager voor stedelijke gebiedsontwikkeling' - MCD lezing door Wouter Jan Verheul

​

Enkele van mijn publicaties over dit thema:

​

• Bestuurlijke manie bij prestigeprojecten: van maquette naar mislukking. (samen met M. Bokhorst) In: Bestuurskunde, Jaargang 30 (nr. 1).

• In de schaduw van prestige. De noodzakelijke behoefte aan een volwassen vastgoedorganisatie. (samen met W. Schönau) In: Bestuurskunde, Jaargang 30 (nr.1).

• De macht van het bouwen. In: Leestips voor Architectuurliefhebbers. Nelissen, N. & Kohlen, W. (red.) Maastricht: TOPO

• Embedded Developments. The connection between prominent buildings and a place. In: Broekhuizen (ed.). Rotterdam: NaiPublishers 

• De staat als twaalfde man. Zijn overheidsinvesteringen in stadions van waarde voor de stad? (samen met D. van Duijn) In: Bestuurskunde, Jaargang 24 (4).

• Op zoek naar de heilige graal van katalysatorprojecten in stedelijke ontwikkeling. In: Real Estate Research Quarterly. 24 (4).

• Stedelijke ontwikkeling als imagovorming. In: Agora, tijdschrift voor sociaal-ruimtelijke vraagstukken. Jaargang 30, nr. 4.

• Stedelijke iconen. Het ontstaan van beeldbepalende projecten tussen betoog en beton. Den Haag: BoomLemma 

• ‘Bestuurders moeten grote projecten beter onderbouwen’. In: NRC Handelsblad, 4 december 2012.

​